به گزارش ره‌آوردمهر، مراسم رونمایی از کتاب «گفتارهایی در تاریخ عصر صفوی» یادگارنامه ایرانی که به پاس پنجاه سال ایران‌دوستی و پژوهش‌های ممتاز صفویه‌شناسی پرفسور رودی متی، صفویه‌پژوه هلندی در (۳ جلد) به کوشش میثم کرمی در ایران منتشر شد، روز شنبه یکم دی ماه 1403 در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
پرفسور رودی متی در پیامی که به این مراسم فرستاد، گفت: سلام گرم خدمت دوستان عزیزم، همکاران دانشمندم و تمام بینندگان این برنامه. ای کاش می‌توانستم شخصا در این رونمایی شرکت کنم، تشکیل این برنامه برای من افتخاری است. امیدوارم در آینده نزدیک بتوانم به ایران سفر کنم و تمام شما را ببینم. تا آن زمان چاره‌ای نداریم و باید از راه دور و از طریق مجازی در تماس باشیم.
وی افزود: از دوست و همکار گرامی دکتر میثم کرمی تشکر می‌کنم. او برای تهیه و انتشار این جشن‌نامه با مجموعه مقالات من و در ترجمه آنها تلاش بسیاری کرده است. از او برای تمام این تلاش‌ها سپاسگزارم. ما سالهاست که همدیگر را می‌شناسیم و باعث و بانی این آشنایی، دکتر احسان یارشاطر بوده است. در سال‌های بعد که مقالات متعددی را برای او کپی و تهیه کردم و فرستادم، او آنها را ترجمه و منتشر کرد. بیشتر این مقالات مربوط به عرفان و فلسفه بوده است.
پرفسور رودی متی بیان کرد: میثم کرمی از من خواسته است که چند کلمه‌ای در مورد خود و دلیل علاقه‌مندی من به ایران و ایران‌شناسی و بخصوص پژوهش در مورد صفویه کمی توضیح بدهم. همانطور که می‌دانید من هلندی‌الاصل هستم. وقتی دبیرستان را در هلند به پایان رساندم، دقیقا نمی‌دانستم کدام رشته تحصیلی را برای تحصیلات دانشگاهی انتخاب کنم. از آنجایی که به زبان‌های لاتین و یونانی آشنا بودم و «گزنفون» و «هردوت» را به زبان اصلی خوانده بودم، با ایران باستان آشنا شده بودم و به ایران علاقه پیدا کرده بودم. از آنجا که اشتغال در این رشته کار آسانی نیست، چون از خانواده ثروتمندی نمی‌آمدم. به من توصیه شد که در رشته ایران بعد از اسلام تحصیل کنم و من به این توصیه عمل کردم. فارسی، عربی و ترکی یاد گرفتم و پس از دریافت لیسانس به مدت یک سال قبل از انقلاب در سال‌های 1355 تا 1356 شمسی بر اساس یک قرارداد فرهنگی بین هلند و ایران زندگی کردم.
وی گفت: در مدت اقامتم به مناطق مختلف کشور زیبای شما و همچنین کشور افغانستان و پاکستان سفر کردم. پس از این تجربه به هلند برگشتم و فوق لیسانس رشته عربی و فارسی را از دانشگاه اوترخت دریافت کردم. سپس دو سال را در قاهره پایتخت مصر گذراندم. در آنجا با دانشجویان آمریکایی آشنا شدم که به من پیشنهاد کردند که برای دکتری به ایالات متحده آمریکا بروم. از دانشگاه لس‌آنجلس کالیفرنیا پذیرش گرفتم و پرفسوری معروف که هنوز در قید حیات است، کار کردم. می‌خواستم درباره مشروطیت کار کنم ولی او مرا متقاعد کرد که بر روی صفویان تمرکز کنم.
رودی متی افزود: این امر به من امکان داد که از منابع غنی که توسط کارمندان شرکت هندی شبکه هلند موجود است، استفاده کنم. بعد از 40 سال با نوشتن کتب متعدد در این زمینه هنوز هم به دوره صفویه علاقه‌مند هستم. در نهایت به من اجازه بدهید که چند ملاحظه در مورد تاریخ ایران و بخصوص دوره صفویه که در تحقیقاتم نمایان است، بیان کنم.
وی بیان کرد: من به ایران هم به عنوان یک تمدن قدیمی فرخنده و هم به عنوان یک کشور معمولی نگاه می‌کنم. نه به عنوان یک زنجیره ناگسستنی از شکوه و عظمت از کوروش کبیر تا سلطنت پهلوی. بلکه به عنوان یک واحد جغرافیایی که فراز و نشیب‌های زیادی را به خود دیده است. تاریخ کشور شما مملو است از میراث فرهنگی قابل توجهی که در عین حال شاهد خشونت و ظلم فراوان نیز بوده است. بر این باور هستم که در هیچ زمانی مفهوم ایران به عنوان یک مجموعه خالص و خدشه‌ناپذیر وجود نداشته است و ایران تحت نفوذ و تاثیر عوامل خارجی بوده است و پیامدهایش هم فقط منفی نبوده است.
پرفسور رودی متی گفت: غرور ملی یعنی دلبستگی مردم به مفهوم انتزاعی ملت هم یک پدیده جدیدی است که تا اواخر دوره قاجار اصلا وجود نداشت. درست است که ایران کشور منحصربفردی است ولی تا حدی علت آن این است که ترکیبی از عناصر گوناگون است. هم از نظر نژاد، مذهب و زبان‌های مختلف. کشوری است که هیچ زمانی در انزوا نبوده و نیست. بنابراین می‌شود ایران را با کشورهای دیگر مقایسه کرد. مطالعه من در مورد دیوان و دیوان‌سالاری صفوی از همین رویکرد برخوردار است. این دوره بسیار مهم و جالب است. خصوصا برای درک ما از ایران امروزی اجتناب‌ناپذیر است. به نظر من صفویان پیوند محوری بین سده‌های میانه یعنی دوره‌های مغولان و تیموریان و دوران مدرن محسوب می‌شوند. بسیاری از نهادهای سیاسی و نظامی آنها به دوره مغول برمی‌گردد.
وی افزود: اما در دوره صفویه موسسات جدیدی هم ایجاد شده است. در عین حال این دوره به دلیل پیوند بین ملت و ایمان مذهبی بنیادی می‌باشد. هنگامی که شاه اسماعیل در سال 906 قمری تشیع دوازده امامی را اعلام کرد، قدرت دنیاییو ایمان را به شیوه‌هایی درهم آمیخت که تا امروز طنین‌انداز است. مرزهای سرزمین ایران کم و بیش با هویت مذهبی آن همپوشانی پیدا کرد. من این دوره را مانند دوره‌های دیگر در تاریخ ایران بررسی و مطالعه می‌کنم. با تمرکز روی تعامل عناصر خارجی، چه منطقه‌ای و چه دوردست. از کشورهای همجوار گرفته تا هندوستان و اروپا. این مهم است، زیرا در دوره صفویه ایران از طریق تجارت و دیپلماسی توانست به دنیای خارج متصل شود. ارتباط با این کشورها و بخصوص اروپا باعث شد که ما با منابع جدیدی روبرو شویم. غیر از نوشته‌های درباری، متون مذهبی و دیوان‌های شعر این منابع جدید یعنی گزارش‌های میسیونرها و اسناد تجاری و روایت‌های مسافرین و سفرای اروپایی به ما اجازه می‌دهد که با جنبه‌های مختلف جامعه آشنا شویم و مستند کنیم.
پرفسور رودی متی بیان کرد: من در نوشته‌های خودم سعی کردم، از معلومات این نوع مدارک جدید استفاده کنم. نه فقط با در نظر گرفتن تاریخ سیاسی و نظامی و دیپلماسی و تجاری بلکه با توجه به جنبه‌های تاریخ مادی و مالی از جمله مسائل محیط زندگی زنان و مواد مصرفی مانند تریاک و قهوه و مسائل پولی و سکه‌شناسی. این جلسه و تقدیرنامه که نتیجه کار طولانی که در مورد صفویه انجام دادم، برای من باعث قدردانی و افتخار است. بار دیگر از شرکت کنندگان و برگزارکنندگان این مراسم تشکر فراوانی می‌کنم و برای تک تک شما آرزوی موفقیت دارم. به امید دیدار و خدانگهدار
